ایران در آغاز فساد سیستماتیک

ساعت ۲۴- نماینده مجلس شورای اسلامی، ایران را در آستانه فساد سیستمیک دانست و نشانه‌های این فساد را در ایران برشمرد. وی ضمن انتقاد از اقتصاد دولتی، حاکمیت کامل بازار بر اقتصاد را هم رد کرد و این مساله را برای جامعه ایرانی خطرناک شمرد.

 

احمد توکلی که در نخستین نشست از کارگروه جامعه شناسی فساد انجمن علمی جامعه شناسی دانشگاه تهران سخن می‌گفت، فساد سیاسی را سو استفاده از قدرت عمومی برای کسب نفع خصوصی تعریف کرد و گفت که فساد هنگامی سیستمیک می‌شود که دستگاه‌های مبارزه با فساد خود به آن آلوده شوند. در این مرحله، مبارزه با فساد بسیار سخت شده و باقی ماندن فساد نیز برای کشور بسیار پرهزینه است.
توکلی با اشاره به این تعریف، گفت که ایران در مراحل اولیه فساد سیستمیک است و این به آن معناست که نهادهای نظارتی آرام آرام درگیر فساد می‌شوند.
او ادامه داد وقتی فساد سیستمیک می‌شود، کارگزاران فساد قدرت می‌گیرند و اجازه تغییر سیستم را نمی‌دهند. در این حالت آن‌ها نه تنها معلول فساد، که علت آن‌نیز هستند. برای مقابله با آنها باید برخورد قضایی صورت گیرد و خوف ایجاد شود تا عاملین بدانند که شرکت در فساد، هزینه‌های سنگین دارد.
نماینده مجلس شورای اسلامی سپس سراغ انواع فساد سیاسی رفت وآنها را برشمرد : رفیق‌بازی، تبارگرایی، حمایت ویژه، ویژه خواری و تجارت نفوذ از جمله عواملی هستند که توکلی بروز آن‌ها را به معنای وجود فساد سیاسی می‌داند.

احمدی‌نژاد، مثال فساد سیاسی
یکی از بارزترین مثال‌هایی که احمد توکلی برای شناخت بهتر انواع فساد سیاسی به‌کار می‌برد، دولت احمدی‌نژاد است. او با نام‌بردن گروه آریا، اشاره به حمایت ویژه از این گروه کرد و وزرای صنایع، بازرگانی و رییس دفتر احمدی‌نژاد را مسئولین این حمایت و صاحب نفعان فساد حاصله دانست.
توکلی در ادامه به شمارش پیامدهای فساد پرداخت. به گفته‌ی او فساد سیاسی، موجب کاهش سرمایه‌گذاری خارجی در کشور می‌شود. همچنین با خدشه‌دار کردن اعتماد عمومی‌، نرخ رشد کشور را کاهش خواهد داد. تجمل‌گرایی مسئولین و مردم، تغییر الگوی مصرف، افزایش تقاضا برای کالاهای لوکس و به دنبال آن انحراف منابع به سمت تولید این کالاها، کاهش تولید کالاهای ضروری، افزایش قیمت این کالاها، کاهش قدرت خرید توده مردم و نهایتا افزایش فقر از دیگر عواملی است که نماینده شورای اسلامی پیامد وجود فساد می‌داند.

هاشمی، پیشتاز تجمل‌گرایی
جلسه‌ی کارگروه جامعه شناسی فساد مجالی شد برای حمله به هاشمی رفسنجانی. توکلی درحالی که عوارض وجود فساد سیاسی در کشور را بررسی می‌کرد، دولت هاشمی رفسنجانی را پیشتاز ورود تجمل‌گرایی به رفتار مسئولین خواند و او را متهم به تغییر الگوی مصرف جامعه ایرانی کرد. به عقیده‌ی این نماینده مجلس، تغییر روحیه ساده‌زیستی مسئولین و رجوع بع تجمل‌گرایی از زمان هاشمی رفسنجانی کلید خورد و این مساله به تجمل‌گرایی جامعه ایرانی دامن زد. شروعی که نهایتا به تمایل جامعه به مصرف کالای لوکس و تخصیص منابع به تولید این کالا‌ها به جای تولید کالای ضروری منجر شد.
البته توکلی هاشمی را متهم به فساد نمی‌کند، چراکه ثروت او را متعلق به پیش از انقلاب می‌داند. اما معتقد است که بین خطبه‌ها و مواضع او و شیوه زندگی‌اش تفاوت بسیاری وجود داشته است. در نظر توکلی، ایراد خطبه‌هایی در حمایت از عدالت و برابری اجتماعی، با تملک ثروت زیاد مغایرت دارد.

از آنور بام افتادند
احمد توکلی که می‌گوید از ابتدا مخالف اقتصاد دولتی بوده است، هاشمی را از مبلغین اصلی این اقتصاد می‌شمارد. اما معتقد است که گروه هاشمی پس از گردشی ۱۸۰ درجه ای به سمت اقتصاد خصوصی روی آورده‌اند و به اصطلاح از آنور بام افتاده اند. او که با سپردن ۱۰۰ درصدی اقتصاد به بخش خصوصی و حاکمیت کامل بازار ازاد مخالف است، اعتقاد دارد که نباید دولت را تماما به کنار گذاشت. «موافق دولتی کردن نیستم، اما اعتقادی هم به رها کردن اقتصاد در دست بازار بی‌رحم و فاسد ندارم».
توکلی نهایتا با دفاعی هم از اقتصاد بازار کرد و ضعف حقوق مالکیت را از عوامل فساد در ایران دانست.