بورس در انتظار ورود شخص رییس جمهور

در بازار سهام عدم اطمینان نسبت به تصمیمات سیاست گذاران افزایش یافته است. افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها، عوارض معادن و افزایش قیمت حامل های انرژی و اجرای سیاست کنترل قیمت ها، بازار را نسبت به سیاست های دولت بدبین کرده است. بدین ترتیب وعده های دولت و اعلام سیاست های حمایتی از سوی فعالان بازار چندان جدی گرفته نمی شود.

عصر ایران؛ علیرضا باغانی - بازار سهام در حالی به استقبال تابستان می رود که فضای معاملات این بازار شباهتی با تابستان های قبلی ندارد.

به طور معمول بورس تهران در تابستان به دلیل فصل برگزاری مجامع و تقسیم سود نقدی با رونقی نسبی و معاملات پرحجمی مواجه بود،اما سال 94 با دیگر سال های بورس به واقع متفاوت است و ابهامات متعدد سبب شده تازه بورس پس طی یک دوره سکون حدودا دو ماهه از میانه هفته گذشته وارد فاز منفی شود.تا جایی که در روزهای دوشنبه و سه شنبه گذشته حدود 100 میلیارد تومان صف فروش در بازار ایجاد شد به این معنی که سهامداران بدون توجه به هرگونه متغیر بنیادی 100 میلیارد تومان سهم را روی میز فروش گذاشتند و البته خریدار چندانی هم برای این سهام به فروش گذاشته شده وجود نداشت. همچنین در روز سه شنبه گذشته 91 نماد معاملاتی معادل 25 درصد از کل نمادهای معامله شده بازار،صف فروش را تجربه کردند.

ارزش معاملات کل هفته در دو بازار بورس و فرابورس در شرایطی در سطح 1.172میلیارد تومان رقم خورد که ارزش معاملات خرد ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) در این بازارها معادل 323 میلیارد تومان بود.

افت شاخص بورس نیز از ابتدای هفته تا انتهای هفته از 63.290 تا 62.322 واحد معادل 1.53 درصد بود و شاخص فرابورس هم در این هفته از 710 به 691 واحد رسید و 2.67 درصد تنزل داشت.

دستان خالی سرمایه گذاران

بازدهی شاخص بورس در سال 94 تا امروز معادل حدودا منفی یک درصد بوده است به این معنی که بازار سهام در این دوماه و 20 روز گذشته از سال یک درصد زیان به سرمایه گذاران رسانده است و هرکسی که در این مدت سهام همه شرکت های بورسی را خریداری کرده باشد،بدون احتساب تورم ،یک درصد از دارایی خود را از دست داده است.(هر چند تمرکز گروه هایی از سهامداران در سهام کوچک بازدهی هایی بعضا قابل اعتنا را در پی داشته است).این در حالی است که شاخص کل بورس کاهش 30 درصدی را از 15 دی ماه 92 (قله تاریخی 89500 واحدی) تاکنون تجربه کرده است.

نمودار فوق به خوبی روایتگر اوضاع نامناسب بورس در 18 ماه گذشته است.یکی از سیگنال های با اهمیت نمودار مزبور ارزش معاملات بورس است که از متوسط بیش از 800 میلیارد تومان سال 92 هم اکنون به زیر 100 میلیارد تومان رسیده است!

بیشترین رشد شاخص در سال 92 همزمان با انتخابات و در پی کاهش ارزش پول ملی به یک سوم ، رخ داد. در این سال شاخص بورس حدودا 2 برابر شد و بازدهی 107 درصدی داشت که البته رشد 3 برابری ارزش معاملات مهم ترین دلیل جبران کاهش ارزش ریال و رسیدن شاخص به قله 89500 واحدی بود.

همچنین میزان بازدهی بازار از روز نخست سال تا 20 خرداد در 5 سال اخیر حکایت از آن دارد که در 2 سال گذشته بر خلاف سال های 90،91 و 92 شاهد کاهش بازدهی بورس بوده ایم.

همچنین اگر نگاهی به تعداد روزهای منفی و مثبت کلیه نمادها در سال 94 بیندازیم خواهیم دید به طور متوسط هر سهم حدودا 59 درصد از روزهای معاملاتی خود را در روند منفی گذرانده و 41 درصد آن مثبت بوده و این موضوع را اگر به شاخص نیز تعمیم دهیم بازدهی منفی 1 درصدی منطقی و معقول به نظر می رسد.

باید افزود که ملاک در اینجا شاخص بوده است،اما روند قیمتی سهام عموما متفاوت از شاخص کل تغییر می کند و شیبی بیشتر دارد.

اما در شرایط کنونی به لحاظ تکنیکی شاخص بورس در نزدیکی کف قبلی یعنی ٦١٥٠٠ واحد قرار دارد و اندیکاتورها و اسیلاتورها نشان می دهند که فروشنده ها در این روزها رفتار هیجانی دارند.

نقطه چین سبز رنگ کف قبلی شاخص بورس را نشان می دهد که محدوده حمایتی هست و اگر این کف شکسته بشود شاخص بورس تا کف کانال 57500 واحد افت می کند،اما اگر بازار حمایت شود و از نقطه مزبور ارزش معاملات افزایش پیدا کند می توان به رشد بازار تا سقف کانال یعنی 67500 واحد امیدوار بود.

چشم انداز بورس چندان هم تیره و تار نیست!

هر چند نزدیک به سه ماه از سال ١٣٩٤ سپری شده و بازار سهام در شرایط مطلوبی قرار ندارد و با وجود تاکید سیاست گذاران اقتصادی کشور مبنی بر ارزنده بودن سهام شرکت ها، بازار به آن واکنش منفی نشان می دهد،اما آیا مشارکت کنندگان بازار با نادیده گرفتن چشم انداز عوامل بنیادی و محرک های اصلی بازار ، امنیت مالی خود را به مخاطره می اندازند؟ یا این که بازار خردمندانه ، حتی نادیدنی ها را در خشت خام می بیند؟

به هر حال دولت برای نشان دادن حمایت جدی خود از بازار سهام اقدام به کاهش نرخ سود سپرده های بانکی کرده است. اقدامی که در نظر فعالان بازار سرمایه چندان محسوس نبوده است. به هر روی گذشت زمان نشان خواهد داد که قضاوت بازار در خصوص چشم انداز بازار سرمایه کشور درست بوده است یا سیاست گذاران اقتصادی.ارزیابی از محرک های بنیادی بازار سهام می تواند پیش بینی آینده بازار را امکان پذیر نماید البته باید تاکید کرد که پیش بینی بازار سهام ایران تحت تاثیر شوک های سیاسی و اقتصادی بسیار سخت است.

دکتر ولی نادی قمی مدیرعامل تامین سرمایه نوین و یکی از کارشناسان خبره بازار سهام در ارزیابی جالبی از وضعیت بورس تهران و محرک های موجود این گونه تحلیل کرده که آینده بورس بر مبنای متغیرهای دردسترس امیدوار کننده است:

١- اوضاع اقتصاد جهانی چندان بر وفق مراد فعالان بازار سهام نیست. دورنمای رشد اقتصادی موتورهای محرک اقتصاد جهانی ( چین و آمریکا) مناسب نیست،لذا چشم انداز افزایش قیمت های جهانی مواد خام مبهم است.درآمد و سود عمده شرکت ها در بورس و فرابورس متاثر از قیمت های جهانی مواد خام است.

٢- وضعیت ناپایدار منطقه، قدرت گرفتن داعش و جنگ در یمن، امنیت اقتصادی منطقه و چشم انداز رشد را با ابهام مواجه کرده است. از طرف دیگربا توجه به پیش رو بودن انتخابات مجلس و خبرگان، اصطکاک سیاسی در کشور با نزدیک شدن به زمان انتخابات افزایش خواهد یافت. این موضوعات نرخ تنزیل بازار را افزایش می دهد. سرمایه گذاران در شرایط نامعلوم نرخ بازده بیشتری را در مقایسه با زمانی که در مورد ریسک و بازده سرمایه گذاری احساس اطمینان می کنند، طلب می نمایند.

٣- سود بنگاه های اقتصادی از ناحیه درآمدها و هزینه ها تحت فشار است.اصولا عمده رشد سود شرکت های بورسی و فرابورسی طی ده سال اخیر مرهون افزایش قیمت کالا و خدمات در بازارهای داخلی یا بازارهای جهانی بوده است. لذا با توجه به وضعیت نامناسب اقتصاد جهانی و سیاست کنترل قیمت ها در داخل ، رشد سود شرکت ها منوط به افزایش مقدار تولید( فروش) آن ها و یا اخذ تصمیمات سخت از جانب دولت مبنی بر آزادسازی قیمت ها خواهد بود.

٤- در بازار سهام عدم اطمینان نسبت به تصمیمات سیاست گذاران افزایش یافته است. افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها، عوارض معادن و افزایش قیمت حامل های انرژی و اجرای سیاست کنترل قیمت ها، بازار را نسبت به سیاست های دولت بدبین کرده است. بدین ترتیب وعده های دولت و اعلام سیاست های حمایتی از سوی فعالان بازار چندان جدی گرفته نمی شود.

٥- افزایش ارزش بازار سهام و رشد شاخص مستلزم افزایش سود شرکت ها و یا رشد P/E بازار است.با توجه به رکود اقتصادی کشور و وضعیت قیمت ها در بازارهای جهانی ، رشد سود شرکت ها منطبق با واقعیت نخواهد بود. از طرف دیگر، در حال حاضر میانگین P/E بورس حدود 5.4 مرتبه است. در صورت تداوم شرایط موجود( بالا بودن نرخ سود سپرده های بانکی ، رکود فعالیت های اقتصادی و تشدید اصطکاک سیاسی) میانگین P/E بازار می تواند تا حدود ٢٠ درصد کاهش یابد. در چنین شرایطی بازار سهام ایران برای سال ١٣٩٤ چشم انداز مناسبی نخواهد داشت. البتهبا وجود شرایط سخت اقتصاد علی الخصوص برای سال ١٣٩٤ ، می توان همچنان به تغییر شرایط امیدوار بود. با توجه به این که اقتصاد ایران برای مدت طولانی نرخ بهره بالای ٢٥ درصد را تجربه کرده است لذا با توجه به کاهش نرخ تورم ، به نظر می رسد که کاهش نرخ سود سپرده های بانکی به تدریج و طی چند مرحله انجام خواهد شد. در میان مدت می توان انتظار داشت که این نرخ به حول و حوش ١٧ درصد کاهش یابد.در صورت حل موفقیت آمیز مساله هسته ای، تعاملات با جهان افزایش خواهد یافت. کسری بودجه دولت ، بدهکاری دولت به بانک ها، هزینه معاملات بین المللی و اصطکاک با همسایگان کاهش یافته و ورود سرمایه و تکنولوژی به کشور امکان پذیر می شود. در این حالت قرار گرفتن میانگین P/E بورس حدود عدد 6.5 واحد منطقی به نظر می رسد. سود ناشران بورسی و فرابورسی تحت تاثیر افزایش مقدار فروش و کاهش سهم هزینه های ثابت در هر واحد از تولید، رشد مناسبی خواهد داشت.

با این اوصاف چشم انداز بازار سهام برای سال ١٣٩٤ امیدوار کننده بوده و تاییدی بر تاکید سیاست گذاران مبنی بر ارزنده بودن سهام است.

مراقب اظهار نظرهایتان باشید!

در هفته سپری شده عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس با تاکید براین که درصورتی که مذاکرات به نتیجه مثبت نرسد،بورس سقوط زیادی نخواهد داشت،گفت: این امکان وجود دارد که شاخص کل تنها حدود 10 تا 15 هزار واحد افت یابد    

وی در عین حال تصریح کرده بود که این میزان به معنای فروپاشی بازار سرمایه نیست.محمدحسن نژاد در گفت وگو با ایرنا،درباره آینده بازار سرمایه کشور،افزوده بود:سرنوشت بورس به مذاکرات گره خورده و تا زمانی که نتایج مذاکرات به صورت شفاف مشخص نشود وضعیت بازارسرمایه به همین منوال خواهدبود.

عضو ناظر شورای عالی بورس با بیان این که واقعیت این است که اقتصاد از کدام رکود خارج شده و کدام شرکت ها تولیدشان افزایش یافته است،گفت: استراتژی بلندمدتی که راه را به سرمایه گذاران نشان بدهد در بازارسرمایه کشور وجود ندارد و این از معضلات بازار سرمایه کشور است.

اما این اظهارات سبب شد تا بازار سهام در میانه هفته از حالت سکون خارج شده و سیر نزولی به خود بگیرد و حقیقی ها و حقوقی ها،ماشه فروش سهام را چکانده و وضعیت نامناسبی را رقم بزنند.

در یکی از مهمترین واکنش ها علیرضا عسگری مارانی مدیرعامل سرمایه گذاری ملی ایران و کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت:نمایندگان و دولتمردان مسوول جان و مال مردم هستند و ایشان به عنوان یک نماینده مجلس باید مسوول حفظ مال و ثروت مردم باشد و جایگاهی که ایشان برای آن قسم خورده در این میان کجاست ؟هر سخنی که ثروت مردم را به نوعی کاهش دهد مسوولیت دارد. مگر این که ایشان در راستای مقرراتی که در یکی دو سال اخیر در مجلس تصویب شده و بر اساس آن ها بخشی از ثروت شرکت ها به دولت ها برگشته ،بخواهند دوباره منافع سهامداران را به نفت دولت به خطر بیندازند.

مدیرعامل سرمایه گذاری ملی ایران افزود:ایشان زمانی نیز در خصوص شرایط نامطلوب بورس گفته بودند؛« بازی اشکنک داره » و زیان سهامداران را به یک بازی تشبیه کرده بودند،در حالی که بازار سرمایه محل بازی نیست و یک محل سرمایه گذاری است.افزایش بهره مالکانه ،افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها ،افزایش مالیات بر ارزش افزوده و امثال این ها تصمیماتی است که توسط مجلس در یک سال اخیر گرفته شده و بازار سهام را دچار مشکلاتی کرده است.

مارانی گفت:شاخص اگر پایین آمده به دلیل تصمیمات مجلس و دولت است.نظارت کافی توسط مجلس بر وزارت نفت برای تعیین قیمت خوراک گاز وجود ندارد.او افزود:از شاخص کل بازدهی نقدی کم نمی شود و از این رو اگر ارزش کل سهام صفر شود ،شاخص در نهایت تا 25 تا 30 هزار واحد افت می کند.وی با انتقاد مجدد از مطرح شدن این گونه سخنان گفت: جایگاه وزرا و نمایندگان کجاست؟ وظیفه دولت و نمایندگان مردم کم کردن ریسک های سیتماتیک بازار است.

سایر بازیگران بازار سرمایه هم طرح این گونه اظهار نظرها را به دلیل مصارف سیاسی عنوان کرده و از همه ابعاد نظریه احتمال ریزش 15 هزار واحدی شاخص بورس را رد کردند اما به هر حال این سخنان دو روز بورس تهران را اسیر صف های گسترده فروش و افت شدید قیمت سهام کرد.

بورسی ها از دولت راضی نیستند

  سیاست های ضد تورمی دولت سبب شده تا چرخ صنایع به سختی بچرخد و عملا برخی از صنایع مثل سیمان و کاشی سازان و ... به تعطیلی های موقتی یا کاهش شدید راندمان تولید تن در دهند و شرایط رکود فرسایشی در صورت های مالی شرکت های مرتبط و قیمت سهام آن ها منعکس شود.

اما همزمان با 24 خرداد پایگاه خبری-تحلیلی بورس 24 در یک نظرسنجی اینترنتی از 4000 فعال بازار سهام سوال کرده با توجه به فرارسیدن سالروز 24 خرداد از حدود دوسال ریاست جمهوری روحانی چقدر رضایت دارید؟

این 4000 نفر به 4 سوال مطرح شده این گونه پاسخ داده اند:

«خیلی زیاد به دلیل اقدامات زیرساختی و بنیادین»

%۱۰

» خیلی کم به دلیل انتظار محض برای توافق سیاسی و امید دادن بیهوده»

%۵۹

» رضایت نسبی دارم»

%۱۴

» فعلا اظهار نظری نمی کنم»

%۱۶

بنابراین میزان محبوبیت دولت در بورس مشخص است و به نظر می رسد که باید دولت برای بهبود وضعیت بازار سهام فکری اساسی کند و شاید بازدید روحانی از بورس و اطلاع از دغدغه های سرمایه گذاران بتواند دست کم این دستاورد را داشته باشد که سهامداران دریابند بورس برای دولت مهم است و اظهارنظرهای حمایتی از بازار سرمایه تنها به وزیر اقتصاد به عنوان یک عضو کابینه که مسئولیت مستقیم هم دارد،محدود نمی شود.به هر حال این که دولت همه تقصیرها را به گردن شرایط موجود بیندازد و تنها منتظر توافق هسته ای باشد درست نیست ،چراکه بخشی از حکمفرمائی شرایط موجود ناشی از سیاست های خود دولت است.

سرنوشت یک معامله مهم!؟

پس از آن که یکی از بالقوه ترین خریداران بلوک حدود 27 درصدی سرمایه گذاری ساختمان ایران یعنی توسعه صنایع بهشهر رسما اعلام کرد که در صورت مزایده این بلوک،قطعا خریدار نیست و خرید «وساخت» جذابیتی برای «وبشهر» ندارد،یکی از حقوقی هایی که تصور می شد به خرید «وساخت» فکر می کند،از عدم حضور در مزایده احتمالی خبر داد.

سید محمد صدر هاشمی نژاد مدیرعامل گروه استراتوس در برابر این سوال که «وپترو» اعلام کرده که سهام «وساخت» را بزودی عرضه می کند و با توجه به مالکیت حدود 40 درصدی استراتوس در ساختمان ایران آیا برای قبضه مدیریتی کل شرکت، در مزایده شرکت می کنید،گفت:خیر-خرید این سهم برای ما جذابیتی ندارد،چراکه با توجه به شرایط موجود،بازده اقتصادی مناسبی ندارد.

صدرهاشمی نژاد در تحلیل خود از اوضاع سهام ساختمانی و تاثیر وام 80 میلیون تومانی مسکن بر این صنعت گفت:این وام هم نمی تواند به پایان رکود مسکن بینجامد،چرا که قیمت تمام شده ساختمان نسبت به سال گذشته 30 درصد بالا رفته و حتی به رغم رکود در صنعت نمی توان واحد های ساخته شده را به هر قیمتی فروخت و وام 80 میلیون تومانی هم در شهرهای بزرگ نمی تواند محرکی برای خرید مسکن باشد.

وی گفت:در صورت ادامه شرایط کنونی و به پایان رساندن تابستان با شرایط رکودی فعلی،شرکت های ساختمانی نمی توانند بودجه های خود را محقق کنند و بعضا به مرز ورشکستگی خواهند رسید.

*کارشناس بازار سرمایه